“Alweer gezeur over die studieschuld”. We horen het jullie denken. Maar wij dachten in plaats van alleen maar dat benoemen van rentepercentages, statistiek en al die andere cijfertjes, een wat meer tot de verbeelding sprekend beeld te schetsen van de studiefinanciering in Nederland.
Basiskennis
Voor de studenten die niet erg geïnteresseerd zijn in het nieuws volgt een korte uitleg van de studiefinanciering in Nederland. Als je jezelf als voldoende geïnformeerd beschouwt, kan je verder lezen bij En Den Haag maar kletsen. In 1986 werd de basisbeurs in de vorm van een prestatiebeurs in Nederland ingevoerd. Wanneer de student binnen tien jaar een diploma behaalde, werd de beurs omgezet in een gift. De hoogte van de basisbeurs was afhankelijk van de woonsituatie van de student (thuiswonend of uitwonend). Het wetsvoorstel Wijziging van onder meer de Wet studiefinanciering 2000 in 2012 hield in dat studenten aan een masteropleiding het basisbeurs bedrag niet meer als prestatiebeurs, maar als lening zouden krijgen. Uiteindelijk is de basisbeurs in de bachelor- en masterfase in het studiejaar 2015/2016 afgeschaft voor nieuwe studenten. Reeds wordt enkel nog de ov-chipkaart en een aanvullende beurs in een gift omgezet indien het diploma binnen tien jaar behaald is. Het collegegeld is sinds 2015-2016 van 1951 euro opgelopen naar 2083 euro in 2019-2020.1 Een verhoging van 132 euro maar liefst.
En Den Haag maar kletsen
Makkelijk praten daar in Den Haag. Zij hebben allemaal nog wél van de studiefinanciering genoten. Die 2000 biertjes per jaar extra hebben de hersenen kennelijk geen goed gedaan. In eerste instantie dachten wij studenten dat de politiek toch enigszins met ons meeleefde door het rentepercentage op een goede 0% te houden. In een wetsvoorstel dat het kabinet in september 2018 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, staat echter dat het rentepercentage van de studieschuld moet worden verhoogd. De maatregel zou gaan gelden voor studenten die vanaf 2020 aan een studie in het hoger onderwijs beginnen. Ze willen deze maatregel nemen, zodat ze de overheidsfinanciën op orde kunnen houden. Het risico met de huidige lage rente is namelijk te groot, aldus Den Haag. De rente op studieleningen die er op dit moment heerst, is lager dan de rente die hoort bij de gemiddelde looptijd van de studielening. Met de verhoging op de rente zou de overheid na 2060 structureel 226 miljoen euro per jaar binnen krijgen. Dat ze ons pakken met het omzetten van de basisbeurs naar een lening is één ding, dat ze onze geliefde broertjes, zusjes, neefjes, nichtjes, jongere vrienden en vriendinnen nu ook al pakken op het rentepercentage is onacceptabel. Zij zullen maandelijks 12 euro extra moeten gaan betalen.2 De Landelijke Studentenvakbond is het absoluut niet eens met de maatregel en verzet zich dan ook.
Gratis studeren
Zweden, Noorwegen, Finland, Denemarken én Schotland; In deze landen hoef je geen collegegeld te betalen.3 In Nederland is het altijd geruzie over de begroting. “Geld voor jongeren, want zij zijn de toekomst” tegen “geld voor de zorg van ouderen, wees eens wat dankbaarder”. De illusie wordt gewekt alsof we moeten kiezen. Noorwegen daarentegen is een land waar niet alleen gratis kan worden gestudeerd, maar eveneens het grootste pensioenfonds ter wereld wordt beheerd. Misschien moet Nederland eens een voorbeeld nemen aan Noorwegen. In Nederland betalen wij arme studenten een ruime 2000 euro aan collegegeld. In Zweden betalen de studenten 0 euro. Zij kunnen zo’n 340 van de duurste biertjes nuttigen in het weekend. Den Haag, maak Nederland een wat waardiger tegenstander en gun die arme studenten het gratis collegegeld. Laten we ons landje ook even een break geven. Al dat geld dat Scandinavië ophoest om de studie van hun studenten te kunnen betalen, is uiteindelijk afkomstig vanuit Nederland. Het collegegeld voor de Scandinaviërs zijn de Vikingen hier al een aantal eeuwen geleden komen innen. Nee, even zonder grappen: neem nou Denemarken, het land dat bekend staat om legoblokjes en de kleine zeemeermin, heeft de studiefinanciering beter geregeld dan Nederland. Nu we deze landen zo op een rijtje hebben gezet en vergeleken hebben met Nederland, kunnen we nu toch wel stellen dat er iets fout gaat met de studiefinanciering in ons land.
Sta op voor onze toekomst
In Nederland is de studiefinanciering minder goed geregeld dan in de omliggende landen. De overheid wil ons stimuleren om te studeren, maar tegelijkertijd houden ze ons tegen. Wij, de studenten van nu, moeten opkomen voor de toekomstige studenten. Deze teloorgang van studiefinanciering mogen wij toch niet laten gebeuren. Steun daarom de Landelijke Studentenvakbond en doe mee aan demonstraties.4 Schud de politici in Den Haag wakker. Ze mogen een voorbeeld nemen aan onze noorderburen. Daarom hebben wij een bericht voor Den Haag: steun de arme studentjes, in plaats van ze nog armer te maken.